આપણે શ્રીફળ શા માટે ધરાવીએ / અર્પણ કરીએ છીએ ?
હિન્દુ ધર્મમાં, મંદિરમાં સૌથી સામાન્ય અર્પણ કરતી વસ્તુઓમાંનું એક નાળિયેર છે તે લગ્ન, તહેવારો, નવા વાહનનો ઉપયોગ, ઘર વગેરે જેવા પ્રસંગોએ પણ ધરાવવા તેમજ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
આંબાના પાંદડાં અને ટોચ પરના નાળિયેર સાથે પાણીથી ભરેલા કળશની મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગોએ પૂજા કરવામાં આવે છે અને આદરણીય મહેમાનો પ્રાપ્ત કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે. તે ઘરમાં યજ્ઞ કરતી વખતે અગ્નિ માં હોમવામાં આવે છે. નાળિયેર વધેરી ને અને ભગવાન સમક્ષ મૂકવામાં આવે છે. તે પછી પ્રસાદ તરીકે વિતરણ કરવામાં આવે છે. તે ભગવાન ની કૃપાદ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત કરવા અર્થે અથવા આપણી ઇચ્છાઓ પૂર્ણ કરવા અર્થે પણ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
સૂકા નાળિયેરને આવરી લેતા તાંતણા / રેસાઓ ને દૂર કરવામાં આવે છે, સિવાય કે તેની ટોચ પર ત્વરિત હોય તે. તાંતણા / રેસાઓ ને દૂર કાર્ય બાદનું નાળિયેર મનુષ્યના માથા જેવું દેખાય છે.
તૂટેલું નાળિયેર, અહંકાર તોડી નાખવાનું પ્રતીક ગણાય છે.
અંદરનો રસ કે જે આપણી આંતરિક વૃત્તિઓ (વાસના) રજૂ કરે છે, તે સફેદ ગર્ભ સાથે અર્પણ કરવામાં આવે છે – ભગવાનના સ્પર્શથી મનને શુદ્ધ કરવામાં આવે છે તે પ્રસાદ (પવિત્ર ભેટ) તરીકે ગણવામાં આવે છે.
તમામ મંદિરો અને ઘણાં ઘરોમાં કરવામાં આવતી પરંપરાગત અભિષેક પ્રથામાં, દૂધ, દહીં, મધ, નાળિયેર પાણી, ચંદન, પવિત્ર ભસ્મ વગેરે જેવી ઘણી સામગ્રી દેવતાઓ પર રેડવામાં આવે છે. પ્રત્યેક સામગ્રીમાં ભક્તો પર ચોક્કસ લાભો મેળવવાનું વિશિષ્ટ મહત્વ છે.
ઘણી ધાર્મિક વિધિઓમાં નાળિયેર ના પાણી નો અભિષેક કરવામાં આવે છે, જે આત્મા પર આધ્યાત્મિક વિકાસ તરીકે માનવામાં આવે છે. નાળિયેર નિઃસ્વાર્થ સેવાનું પ્રતીક પણ છે. વૃક્ષના દરેક ભાગ – ડાળીઓ , પાંદડા, ફળો વગેરેનો ઉપયોગ અસંખ્ય રીતે થાય છે જેમ કે સાદડીઓ, સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ, તેલ, સાબુ વગેરે. તે પૃથ્વી ના ખારા પાણીમાં (દરિયા ની નજીક માં) ઉગે છે અને તેને મીઠા પોષક પાણીમાં ફેરવે છે. તે ખાસ કરીને બીમાર લોકો માટે ખુબજ લાભદાયી છે.
તે ઘણી આયુર્વેદિક દવાઓ અને અન્ય વૈકલ્પિક ઔષધીય તંત્રો તૈયાર કરવામાં પણ ઉપયોગી છે. નાળિયેર પરના ચિહ્નને ત્રણ આંખવાળા ભગવાન શિવનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે અને તેથી તે આપણી ઇચ્છાઓ પૂરી કરવા માટેનું એક સાધન તરીકે ગણવામાં આવે છે.
અમુક ધાર્મિક વિધિઓમાં નાળિયેર કળશ પર શણગારવામાં આવે છે અને ભગવાન શિવ અને અનુભૂતિના ના પ્રતીક તરીકે પૂજવામાં આવે છે.
રાંદાલ માના અનુયાયીઓ માટે આપણે જાણીએ છીએ કે આપણે બે નાળિયેરને એક સાથે રજૂ કરીએ છીએ. આ દર્શાવે છે કે આપણે એમ સમજવું જોઈએ કે માતાજી બે સ્વરૂપોમાં અસ્તિત્વમાં છે, જેમ કે ઉલ્લેખ કર્યો છે.